LIVRETO CELEBRATIVO - MISSA PONTIFICAL NO RITO EXTRAORDINÁRIO
A Missa Pontifical celebrada por um bispo possui rito solene e particular, com rubricas distintas das Missas celebradas por presbíteros. Este livreto orienta todos os momentos, especialmente os do celebrante.
PREPARAÇÃO E PARAMENTAÇÃO
Deve-se conferir a antífona de entrada, os ministros e as vestes preparadas para cada um.
Antes da Missa, o Cardeal já revestido com batina vermelha, roquete, mozetta cardinalícia e cruz peitoral, adentra a sacristia, onde é recebido pelos ministros. Aí é paramentado com o amito, a alva, o cíngulo, a estola, a dalmática, a casula, as luvas pontifical, mitra e baculus. A parametação é feita com solenidade, assistida por cerimoniários e clérigos.
PROCISSÃO DE ENTRADA
Forma-se a procissão: turiferário com turíbulo fumegante, acólitos com velas, crucífero, diácono com o evangeliário, outros diáconos, os padres, cônegos (se houverem) e por fim o Cardeal entre dois assistentes. Todos os fiéis ficam de pé. Pode-se cantar a antífona de entrada própria ou canto adequado ao tempo litúrgico.
Ao chegar ao presbitério, o Cardeal depõe a mitra e faz profunda inclinação ao altar e os demais ministros a genuflexão (se o Santíssimo estiver no sacrário).
De pé diante dos degraus do altar o celebrante inicia a missa:
Pres.: In nómine Patris, ✠ et Fílii, et Spíritus Sancti. Amen.
Juntando as mãos no peito, começa a antífona:
Pres.: Introíbo ad altáre Dei.
Ministros.: Ad Deum, qui lætíficat juventútem meam.
O Sacerdote e os auxiliares recitam o salmo alternadamente:
Pres.: Júdica me, Deus, et discérne causam meam de gente non sancta: ab hómine iníquo et dolóso érue me.
Minis.: Quia tu es, Deus, fortitúdo mea: quare me repulísti, et quare tristis incédo, dum afflígit me inimícus?
Pres.: Emítte lucem tuam et veritátem tuam: ipsa me deduxérunt, et adduxérunt in montem sanctum tuum et in tabernácula tua.
Minis.: Et introíbo ad altáre Dei: ad Deum, qui lætíficat juventútem meam.
Pres.: Confitébor tibi in cíthara, Deus, Deus meus: quare tristis es, ánima mea, et quare contúrbas me?
Minis.: Spera in Deo, quóniam adhuc confitébor illi: salutáre vultus mei, et Deus meus.
Pres.: Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
Minis.: Sicut erat in princípio, et nunc, et semper: et in sǽcula sæculórum. Amen.
O Celebrante repete a Antífona:
Pres.: Introíbo ad altáre Dei.
Minis.: Ad Deum, qui lætíficat juventútem meam.
O Celebrante fazendo o sinal da cruz diz:
Pres.: Adjutórium nostrum ✠ in nómine Dómini.
Minis.: Qui fecit cælum et terram.
Profundamente inclinado, o Celebrante diz o Confíteor, humilhando-se publicamente:
Pres.: Confíteor Deo omnipoténti, beátæ Maríæ semper Vírgini, beáto Michaéli Archángelo, beáto Joánni Baptístæ, sanctis Apóstolis Petro et Paulo, ómnibus Sanctis, et vobis, fratres: quia peccávi nimis cogitatióne, verbo et ópere: aqui baterá no peito três vezes, dizendo: mea culpa, mea culpa, mea máxima culpa. Ideo precor beátam Maríam semper Vírginem, beátum Michaélem Archángelum, beátum Joánnem Baptístam, sanctos Apóstolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et vos, fratres, oráre pro me ad Dóminum, Deum nostrum.
Minis.: Misereátur tui omnípotens Deus, et, dimíssis peccátis tuis, perdúcat te ad vitam ætérnam.
O Celebrante diz:
Pres.: Amen.
Os ministros dizem o confiteor:
Minis.: Confíteor Deo omnipoténti, beátæ Maríæ semper Vírgini, beáto Michaéli Archángelo, beáto Joánni Baptístæ, sanctis Apóstolis Petro et Paulo, ómnibus Sanctis, et tibi, pater: quia peccávi nimis cogitatióne, verbo et ópere: aqui baterá no peito três vezes, dizendo: mea culpa, mea culpa, mea máxima culpa. Ideo precor beátam Maríam semper Vírginem, beátum Michaélem Archángelum, beátum Joánnem Baptístam, sanctos Apóstolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et te, pater, oráre pro me ad Dóminum, Deum nostrum.
O Celebrante, juntando as mãos, diz:
Pres.: Misereátur vestri omnípotens Deus, et, dimíssis peccátis vestris, perdúcat vos ad vitam ætérnam.
Minis.: Amen.
Fazendo o sinal da cruz, diz:
Pres.: Indulgéntiam, ✠ absolutiónem et remissiónem peccatórum nostrórum tríbuat nobis omnípotens et miséricors Dóminus.
Minis.: Amen.
Inclinado, prossegue:
Pres.: Deus, tu convérsus vivificábis nos.
Minis.: Et plebs tua lætábitur in te.
Pres.: Osténde nobis, Dómine, misericórdiam tuam.
Minis.: Et salutáre tuum da nobis.
Pres.: Dómine, exáudi oratiónem meam.
Minis.: Et clamor meus ad te véniat.
Pres.: Dóminus vobíscum.
Minis.: Et cum spíritu tuo.
O Celebrante sobe os degraus ao altar, dizendo em segredo:
Pres.: Orémus,
Aufer a nobis, quǽsumus, Dómine, iniquitátes nostras: ut ad Sancta sanctórum puris mereámur méntibus introíre. Per Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Com as mãos juntas, inclinado sobre o altar, o Sacerdote diz:
Orámus te, Dómine, per mérita Sanctórum tuórum, beija o altar no meio quorum relíquiæ hic sunt, et ómnium Sanctórum: ut indulgére dignéris ómnia peccáta mea. Amen.
Nas Missas solenes, incensa-se o altar. O diácono ou auxiliar diz:
Diácono.: Benedícite, Pater Beatissimus.
Enquanto abençoa o incensso o bispo diz:
Pres.: Ab illo bene ✠ dicáris, in cujus honóre cremáberis. Amen.
INCENSAÇÃO
E, tendo recebido o turíbulo do diácono, incensa o altar, sem dizer nada.
Em seguida, o diácono, tendo recebido o turíbulo do celebrante, incensa-o sozinho.
O sacerdote aproxima-se do chifre da Epístola e, fazendo o sinal da cruz,
KYRIE
Tendo recebido novamente a mitra simples, enquanto o coral entoa o kyrie, dirige-se à sede ou ao trono onde senta-se e lhes é retirada a mitra e o báculo, sendo auxiliado por dois ministros assistentes.
Com todos de pé, canta-se o KYRIE ELEISON.
GLÓRIA IN EXCÉLSIS DEO.
Canto de alegria, a Glória só se diz nas Missas de carácter festivo: Domingos fora do Advento, (Septuagésima e Quaresma), Tempos do Natal, Tempo Pascal, festas de Nosso Senhor, da Santíssima Virgem, dos Anjos e dos Santos, e Missas votivas solenes. Omite-se em todas as outras Missas:
Se prescrito, segue-se o Gloria in excelsis Deo:
Pres.: Glória in excélsis Deo.
O Celebrante senta-se e recebe a "Mitra de ouro".
Todos.: Et in terra pax homínibus bonæ voluntátis. Laudámus te. Benedícimus te. Adorámus te. Glorificámus te. Grátias ágimus tibi propter magnam glóriam tuam. Dómine Deus, Rex cæléstis, Deus Pater omnípotens. Dómine Fili unigénite, Jesu Christe. Dómine Deus, Agnus Dei, Fílius Patris. Qui tollis peccáta mundi, miserére nobis. Qui tollis peccáta mundi, súscipe deprecatiónem nostram. Qui sedes ad déxteram Patris, miserére nobis. Quóniam tu solus Sanctus. Tu solus Dóminus. Tu solus Altíssimus, Jesu Christe. (O celebrante levanta-se e lhes é retirada a mitra) Cum Sancto Spíritu ✠ in glória Dei Patris. Amen.
Terminado o Gloria, o Cardeal de pé, sem mitra, canta:
Pres.: Dominus vobiscum
Todos respondem:
R.: Et cum spiritu tuo.
COLETA
O Celebrante benze-se, e voltado para os fiéis e diz:
Pres.: Dóminus vobíscum.
℟.: Et cum spíritu tuo.
Depois volta-se para o norte e reza a breve oração que resume e apresenta a Deus os votos de todos os fiéis, votos estes sugeridos pelo mistério ou solenidade do dia (coleta).
Pres.: Orémus.
Concéde nos fámulos tuos, quǽsumus, Dómine Deus, perpétua mentis et córporis sanitáte gaudére: et, gloriósa beátæ Maríæ semper Vírginis intercessióne, a præsénti liberári tristítia, et ætérna pérfrui lætítia.
Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
℟.: Amen.
Todos sentam-se, o bispo recebe novamente a "mitra de ouro".
MISSA DOS CATECÚMENOS
O subdiácono ou algum dos auxiliares dirige-se ao lado direito do altar, de frente para o norte e canta ou proclama a Epístola.
Epístola
Léctio libri Sapiéntiæ
Ab inítio et ante sǽcula creáta sum, et usque ad futúrum sǽculum non désinam, et in habitatióne sancta coram ipso ministrávi. Et sic in Sion firmáta sum, et in civitáte sanctificáta simíliter requiévi, et in Jerúsalem potéstas mea. Et radicávi in pópulo honorificáto, et in parte Dei mei heréditas illíus, et in plenitúdine sanctórum deténtio mea.
℟. Deo grátias.
Todos permanecem sentados. Seguem-se o Gradual, Trato ou Aleluia cantados pelos cantores:
Gradual
Tendo iniciado o "gradual", o diácono/presbítero que irá proclamar o evangelho deve por o evangeliário sobre o altar, fazer reverência e se dirigir ao bispo para suplicar a benção.
Benedícta et venerábilis es, Virgo María: quæ sine tactu pudóris invénta es Mater Salvatóris.
℣. Virgo, Dei Génitrix, quem totus non capit orbis, in tua se clausit víscera factus homo. Allelúja, allelúja.
℣. Post partum, Virgo, invioláta permansísti: Dei Génitrix, intercéde pro nobis. Allelúja.
EVANGELHO
Nas Missas Solenes o bispo abençoa o incenso, e o diácono, ajoelhado de frente para o altar, com as mãos juntas, diz o Munda cor:
Munda cor meum ac lábia mea, omnípotens Deus, qui lábia Isaíæ Prophétæ cálculo mundásti igníto: ita me tua grata miseratióne dignáre mundáre, ut sanctum Evangélium tuum digne váleam nuntiáre. Per Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Depois tira o livro do altar, e ajoelhando-se novamente diante do bispo, pede a sua bênção, dizendo:
Jube, domne, benedícere.
O bispo abençoa dizendo:
Dóminus sit in corde tuo et in lábiis tuis: ut digne et competénter annúnties Evangélium suum: In nómine Patris, et Fílii, ✠ et Spíritus Sancti. Amen.
E, tendo recebido a bênção, beija a mão do Celebrante; e com os outros Ministros, com incenso e lâmpadas, aproximando-se do lugar do Evangelho (norte do altar), de pé, com as mãos unidas, diz:
Diácono.: Dóminus vobíscum.
℟.: Et cum spíritu tuo.
Diácono.: Sequéntia + sancti Evangélii secúndum Lucam
℟.: Glória tibi, Dómine.
O diácono incensa o livro dos Santos evangelhos e proclama:
In illo témpore: Loquénte Jesu ad turbas, extóllens vocem quædam múlier de turba, dixit illi: Beátus venter, qui te portávit, et úbera, quæ suxísti. At ille dixit: Quinímmo beáti, qui áudiunt verbum Dei, et custódiunt illud.
℟.: Laus tibi, Christe.
O bispo depõe o báculo e recebe pelas mãos do diácono o Evangeliário para beijar dizendo em silêncio:
Pres.: Per Evangélica dicta, deleántur nostra delícta.
Então o bispo é incensado pelo diácono. Logo após, senta-se, recebe a Mitra, os ministros fazem reverência e retiram-se para seus lugares.
HOMILIA
Logo depois, o bispo se dirige ao ambão ou do próprio trono realiza a homilia.
Se houver homilia, o Cardeal ultilizando a "mitra de ouro" pode proferi-la em língua vernácula do trono, ambão ou cátedra.
CREDO
Terminada, o bispo dirige-se a seu trono e sem mitra, virado para o altar canta quando for prescrito o credo:
Enquanto o coro canta, tendo o bispo terminado por si só de rezar particularmente, senta-se e recebe a "mitra de ouro".
OFERTÓRIO
O bispo troca a "mitra de ouro" por outra e se dirige com o báculo para o altar, faz a devida reverência e depõe a mitra e o báculo.
Com o missal a sua esquerda, o celebrante beija o altar, e virando-se para o povo diz:
℣. Dóminus vobíscum.
Todos respondem:
℟. Et cum spíritu tuo.
Depois o Celebrante entra no Sacrifício da Missa e exalta os fiéis para rezarem com ele.
Pres.: Orémus.
Luc 1:28 1:42
Ave, María, grátia plena; Dóminus tecum: benedícta tu in muliéribus, et benedíctus fructus ventris tui.
Terminada esta leitura, o Celebrante descobre o Cálice e toma nas mãos a patena com o pão, que vai ser consagrado. O bispo oferece-os a Deus, dizendo:
Súscipe, sancte Pater, omnípotens ætérne Deus, hanc immaculátam hóstiam, quam ego indígnus fámulus tuus óffero tibi Deo meo vivo et vero, pro innumerabílibus peccátis, et offensiónibus, et neglegéntiis meis, et pro ómnibus circumstántibus, sed et pro ómnibus fidélibus christiánis vivis atque defúnctis: ut mihi, et illis profíciat ad salútem in vitam ætérnam. Amen.
Ao lado direito do altar, o celebrante deita vinho no cálice, a que mistura umas gotas de água, dizendo a seguinte oração:
Deus, ✠ qui humánæ substántiæ dignitátem mirabíliter condidísti, et mirabílius reformásti: da nobis per hujus aquæ et vini mystérium, ejus divinitátis esse consórtes, qui humanitátis nostræ fíeri dignátus est párticeps, Jesus Christus, Fílius tuus, Dóminus noster: Qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus: per ómnia sǽcula sæculórum. Amen.
No meio do altar, o celebrante faz o oferecimento do cálice:
Offérimus tibi, Dómine, cálicem salutáris, tuam deprecántes cleméntiam: ut in conspéctu divínæ majestátis tuæ, pro nostra et totíus mundi salúte, cum odóre suavitátis ascéndat. Amen.
Em seguida, faz o sinal da cruz com o Cálice, e o coloca sobre o Corporal, e o cobre com o Pálio: então, com as mãos juntas sobre o Altar, inclinado um pouco, diz:
In spíritu humilitátis et in ánimo contríto suscipiámur a te, Dómine: et sic fiat sacrifícium nostrum in conspéctu tuo hódie, ut pláceat tibi, Dómine Deus.
De pé, estende as mãos, e unindo-as estendidas para o alto, elevando os olhos ao céu e logo abaixando-os, diz:
Veni, sanctificátor omnípotens ætérne Deus: abençoa as oblatas, prosseguindo: et béne ✠ dic hoc sacrifícium, tuo sancto nómini præparátum.
INCENSAÇÃO
Segue-se, nas Missas solenes, o rito da incensão. Tudo o que é oferecido a Deus é incensado. Logo, são incensados o Pão, o Vinho e todos os fiéis presentes.
O bispo, se celebra solenemente, abençoa o incenso, dizendo:
Per intercessiónem beáti Michaélis Archángeli, stantis a dextris altáris incénsi, et ómnium electórum suórum, incénsum istud dignétur Dóminus bene ✠ dícere, et in odórem suavitátis accípere. Per Christum, Dóminum nostrum. Amen.
E, tendo recebido o turíbulo do auxiliar (diácono/padre), incensa as Oblatas, do modo prescrito nas Rubricas gerais, dizendo:
Incénsum istud a te benedíctum ascéndat ad te, Dómine: et descéndat super nos misericórdia tua.
Em seguida incensa a cruz e o altar, dizendo, entretanto, os seguintes versículos, retirados do Salmo 140:
Dirigátur, Dómine, orátio mea, sicut incénsum, in conspéctu tuo: elevátio mánuum meárum sacrifícium vespertínum. Pone, Dómine, custódiam ori meo, et óstium circumstántiæ lábiis meis: ut non declínet cor meum in verba malítiæ, ad excusándas excusatiónes in peccátis.
Enquanto devolve o turíbulo ao auxiliar, diz:
Accéndat in nobis Dóminus ignem sui amóris, et flammam ætérnæ caritátis. Amen.
O bispo recebe a mitra simples e logo em seguida é incensado.
O Sacerdote vai à direita do altar e lava as mãos, dizendo, entretanto, os seguintes versículos do salmo 25:
Psalm 25. 6-12
Lavábo inter innocéntes manus meas: et circúmdabo altáre tuum, Dómine: Ut áudiam vocem laudis, et enárrem univérsa mirabília tua. Dómine, diléxi decórem domus tuæ et locum habitatiónis glóriæ tuæ. Ne perdas cum ímpiis, Deus, ánimam meam, et cum viris sánguinum vitam meam: In quorum mánibus iniquitátes sunt: déxtera eórum repléta est munéribus. Ego autem in innocéntia mea ingréssus sum: rédime me et miserére mei. Pes meus stetit in dirécto: in ecclésiis benedícam te, Dómine.
Retira a mitra e diz:
℣. Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in sǽcula sæculórum. Amen.
Em seguida, um pouco inclinado ao meio do Altar, com as mãos juntas sobre ele, diz:
Súscipe, sancta Trínitas, hanc oblatiónem, quam tibi offérimus ob memóriam passiónis, resurrectiónis, et ascensiónis Jesu Christi, Dómini nostri: et in honórem beátæ Maríæ semper Vírginis, et beáti Joannis Baptistæ, et sanctórum Apostolórum Petri et Pauli, et istórum et ómnium Sanctórum: ut illis profíciat ad honórem, nobis autem ad salútem: et illi pro nobis intercédere dignéntur in cælis, quorum memóriam ágimus in terris. Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Depois, beija o Altar, e voltando-se para o povo, estendendo e unindo as mãos, com a voz um pouco elevada, diz:
Pres.: Oráte, fratres: ut meum ac vestrum sacrifícium acceptábile fiat apud Deum Patrem omnipoténtem.
O ministro, ou os que estão ao redor, respondem; caso contrário, o próprio sacerdote:
Ministros.: Suscípiat Dóminus sacrifícium de mánibus tuis vel meis ad laudem et glóriam nominis sui, ad utilitátem quoque nostram, totiúsque Ecclésiæ suæ sanctæ.
O Sacerdote responde, em voz baixa:
Amen.
SECRETA
Em seguida, com as mãos estendidas, absolutamente sem o "Oremus", acrescenta as orações secretas com voz baixa.
Tua, Dómine, propitiatióne, et beátæ Maríæ semper Vírginis intercessióne, ad perpétuam atque præséntem hæc oblátio nobis profíciat prosperitátem et pacem.
Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum. Amen.
Ao Espírito Santo:
Múnera, quǽsumus, Dómine, obláta sanctífica: et corda nostra Sancti Spíritus illustratióne emúnda
Contra perseguidores da igreja:
Prótege nos, Dómine, tuis mystériis serviéntes: ut, divínis rebus inhæréntes, et córpore tibi famulémur et mente.
Diz em voz alta:
Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum. Amen.
Terminadas essas, quando chegar à conclusão, diz em voz clara: Por todos os séculos dos séculos, com a Prefação, como nos seguintes.
PREFÁCIO
Começa a Prefação com ambas as mãos colocadas aqui e ali sobre o Altar; que eleva um pouco ao dizer: Elevemos o coração. Une-as diante do peito, e inclina a cabeça ao dizer: Demos graças ao Senhor, nosso Deus. Depois separa as mãos, e as mantém separadas até o fim da Prefação; terminada esta, novamente une as mãos, e inclinado diz: Santo. E ao dizer: Bendito, aquele que vem, faz o sinal da cruz de sua testa ao peito.
Com o Prefácio, começa a grande, a solene oração sacerdotal da Igreja e oblação propriamente dita do Sacrifício. Curto diálogo introdutório entre o Sacerdote e os fiéis desperta nas almas os sentimentos de acção de graças que convêm à celebração dos santos mistérios. O celebrante diz em voz alta e o todos respondem:
℣. Dóminus vobíscum.
℟. Et cum spíritu tuo.
℣. Sursum corda.
℟. Habémus ad Dóminum.
℣. Grátias agámus Dómino, Deo nostro.
℟. Dignum et justum est.
(Da Beata Maria Virgine)
Vere dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus: Et te in veneratione beátæ Maríæ semper Vírginis collaudáre, benedícere et prædicáre. Quæ et Unigénitum tuum Sancti Spíritus obumbratióne concépit: et, virginitátis glória permanénte, lumen ætérnum mundo effúdit, Jesum Christum, Dóminum nostrum. Per quem majestátem tuam laudant Angeli, adórant Dominatiónes, tremunt Potestátes. Cæli cælorúmque Virtútes ac beáta Séraphim sócia exsultatióne concélebrant. Cum quibus et nostras voces ut admítti jubeas, deprecámur, súpplici confessióne dicéntes:
SANCTUS
Todos benze-se, e inicia o canto do "SANCTUS":
Sanctus, Sanctus, Sanctus Dóminus, Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis. Benedíctus, qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.
Enquanto canta-se o "SANCTUS", o celebrante inicia imediatamente o Canon.
CANON ROMANUS
Terminada a Prefação, o sacerdote, estendendo, elevando um pouco e unindo as mãos, elevando os olhos ao céu e logo abaixando-os, profundamente inclinado diante do Altar, com as mãos postas sobre ele, diz:
Te ígitur, clementíssime Pater, per Jesum Christum, Fílium tuum, Dóminum nostrum, súpplices rogámus, ac pétimus, uti accépta hábeas et benedícas, Faz três sinais da cruz sobre a Hóstia e o Cálice ao mesmo tempo, dizendo: hæc ✠ dona, hæc ✠ múnera, hæc ✠ sancta sacrifícia illibáta, Com as mãos estendidas, prossegue: in primis, quæ tibi offérimus pro Ecclésia tua sancta cathólica: quam pacificáre, custodíre, adunáre et régere dignéris toto orbe terrárum: una cum fámulo tuo Papa nostro N. (diz o nome do Papa) et Antístite nostro N. (diz o nome do bispo) et ómnibus orthodóxis, atque cathólicæ et apostólicæ fídei cultóribus.
Memento dos vivos
Meménto, Dómine, famulórum famularúmque tuarum N. et N. une as mãos, reza por um momento por aqueles por quem deseja orar; em seguida, com as mãos estendidas, prossegue: et ómnium circumstántium, quorum tibi fides cógnita est et nota devótio, pro quibus tibi offérimus: vel qui tibi ófferunt hoc sacrifícium laudis, pro se suísque ómnibus: pro redemptióne animárum suárum, pro spe salútis et incolumitátis suæ: tibíque reddunt vota sua ætérno Deo, vivo et vero.
Communicántes, et memóriam venerántes, in primis gloriósæ semper Vírginis Maríæ, Genitrícis Dei et Dómini nostri Jesu Christi: sed et beatórum Apostolórum ac Mártyrum tuórum, Petri et Pauli, Andréæ, Jacóbi, Joánnis, Thomæ, Jacóbi, Philíppi, Bartholomǽi, Matthǽi, Simónis et Thaddǽi: Lini, Cleti, Cleméntis, Xysti, Cornélii, Cypriáni, Lauréntii, Chrysógoni, Joánnis et Pauli, Cosmæ et Damiáni: et ómnium Sanctórum tuórum; quorum méritis precibúsque concédas, ut in ómnibus protectiónis tuæ muniámur auxílio. une as mãos Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Estendendo as mãos sobre as oblatas, o celebrante diz:
Hanc ígitur oblatiónem servitútis nostræ, sed et cunctæ famíliæ tuæ, quǽsumus, Dómine, ut placátus accípias: diésque nostros in tua pace dispónas, atque ab ætérna damnatióne nos éripi, et in electórum tuórum júbeas grege numerári. une as mãos Per Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Quam oblatiónem tu, Deus, in ómnibus, quǽsumus, faz três sinais da cruz sobre as oblatas, bene ✠ díctam, adscríp ✠ tam, ra ✠ tam, rationábilem, acceptabilémque fácere dignéris: ut nobis Cor ✠ pus, et San ✠ guis fiat dilectíssimi Fílii tui, Dómini nostri Jesu Christi.
CONSAGRAÇÃO DA HÓSTIA
Qui prídie quam paterétur, Recebe a Hóstia, accépit panem in sanctas ac venerábiles manus suas, eleva os olhos ao céu, elevátis óculis in cælum ad te Deum, Patrem suum omnipoténtem, Inclina a cabeça, tibi grátias agens, bene ✠ díxit, fregit, dedítque discípulis suis.
Despois de pronunciar as palavras de "consagração", o celebrante, ajoelhado, adora espiritualmente a Cristo em seu coração lembrando que ele não está presente naquela "hóstia virtual"; levanta-se, elevando-a. -- Olha-a com respeito e amor, dizendo: "Meu Senhor e meu Deus sei que não está presente neste pão." -- e colocando-a de volta no corporal, novamente adora a Cristo em seu coração. Depois, nunca mais separa os dedos e polegar, excepto quando toma a Hóstia, até aquando da lavagem dos dedos.
Consagração e Elevação do Cálice:
Símili modo postquam cenátum est, Com ambas as mãos, recebe o Cálice, accípiens et hunc præclárum Cálicem in sanctas ac venerábiles manus suas: item tibi grátias agens, bene ✠ díxit, dedítque discípulis suis
O bispo ajoelha-se e adora Cristo em seu coração lembrando que o Precioso Sangue não está ali naquele momento; levanta-se, elevando o Cálice, e quando o baixa e o cobre, novamente adora Cristo em seu coração.
O Sacerdote continua depois as orações do Cânon:
Unde et mémores, Dómine, nos servi tui, sed et plebs tua sancta, ejúsdem Christi Fílii tui, Dómini nostri, tam beátæ passiónis, nec non et ab ínferis resurrectiónis, sed et in cælos gloriósæ ascensiónis: offérimus præcláræ majestáti tuæ de tuis donis ac datis, une as mãos, e faz três sinais da cruz sobre a Hóstia e o Cálice ao mesmo tempo, dizendo: Hóstiam ✠ puram, Hóstiam ✠ sanctam, Hóstiam ✠ immaculátam, faz um sinal da cruz sobre a Hóstia, dizendo: Panem ✠ sanctum vitæ ætérnæ, e um sinal da cruz sobre o Cálice, dizendo: et Cálicem ✠ salútis perpétuæ.
Com as mãos afastadas, contínua:
Supra quæ propítio ac seréno vultu respícere dignéris: et accépta habére, sicúti accépta habére dignátus es múnera púeri tui justi Abel, et sacrifícium Patriárchæ nostri Abrahæ: et quod tibi óbtulit summus sacérdos tuus Melchísedech, sanctum sacrifícium, immaculátam hóstiam.
Profundamente inclinado, o Sacerdote diz:
Súpplices te rogámus, omnípotens Deus: jube hæc perférri per manus sancti Angeli tui in sublíme altáre tuum, in conspéctu divínæ majestátis tuæ: ut, quotquot beija o altar, ex hac altáris participatióne sacrosánctum Fílii tui une as mãos, e faz um sinal da cruz sobre a Hóstia, e um sobre o Cálice, Cor ✠ pus, et Sán ✠ guinem sumpsérimus, omni benedictióne cælésti et grátia repleámur. Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Memento dos Defuntos
Meménto étiam, Dómine, famulórum famularúmque tuárum N. et N., qui nos præcessérunt cum signo fídei, et dórmiunt in somno pacis. Une as mãos, reza por um momento pelos fiéis defuntos por quem deseja orar, em seguida, com as mãos estendidas, prossegue: Ipsis, Dómine, et ómnibus in Christo quiescéntibus locum refrigérii, lucis, et pacis, ut indúlgeas, deprecámur. Une as mãos e inclina dizendo: Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. Amen.
Com a mão direita, bate no próprio peito, dizendo em voz um pouco elevada:
Nobis quoque peccatóribus Com as mãos estendidas como antes, prossegue em segredo: fámulis tuis, de multitúdine miseratiónum tuárum sperántibus, partem áliquam et societátem donáre dignéris, cum tuis sanctis Apóstolis et Martýribus: cum Joánne, Stéphano, Matthía, Bárnaba, Ignátio, Alexándro, Marcellíno, Petro, Felicitáte, Perpétua, Agatha, Lúcia, Agnéte, Cæcília, Anastásia, et ómnibus Sanctis tuis: intra quorum nos consórtium, non æstimátor mériti, sed véniæ, quǽsumus, largítor admítte. Per Christum, Dóminum nostrum.
Per quem hæc ómnia, Dómine, semper bona creas, faz três sinais da cruz sobre a Hóstia e o Cálice ao mesmo tempo, dizendo: sanctí ✠ ficas, viví ✠ ficas, bene ✠ dícis et præstas nobis.
Descobre o Cálice, e genuflecte: depois tomando a Hóstia na sua mão direita, e segurando o Cálice na esquerda, assinala com o Sinal da Cruz três vezes pelo Cálice, dizendo:
Per Ip ✠ sum, et cum Ip ✠ so, et in Ip ✠ so, est tibi Deo Patri omnipoténti, in unitáte Spíritus Sancti, Elevando um pouco o Cálice com a Hóstia, diz: omnis honor, et glória.
Coloca a Hóstia, cobre o Cálice com o Pálio, genuflete, levanta-se, e diz com voz inteligível ou canta:
Per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
PREPARAÇÃO PARA COMUNHÃO
Une as mãos e inicia a oração preparatória para o PATER NOSTER:
Orémus: Præcéptis salutáribus móniti, et divína institutióne formáti audémus dícere:
Pater Noster
Pater noster, qui es in cælis. Sanctificétur nomen tuum. Advéniat regnum tuum. Fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra. Panem nostrum quotidiánum da nobis hódie. Et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris. Et ne nos indúcas in tentatiónem:
℟. Sed líbera nos a malo.
O sacerdotes de forma secreta diz: Amen.
Em seguida, com a mão direita, toma entre o indicador e o dedo médio a Patena, que, segurando erguida sobre o Altar, diz secretamente:
Líbera nos, quǽsumus, Dómine, ab ómnibus malis, prætéritis, præséntibus et futúris: et intercedénte beáta et gloriósa semper Vírgine Dei Genitríce María, cum beátis Apóstolis tuis Petro et Paulo, atque Andréa, et ómnibus Sanctis, da propítius pacem in diébus nostris: ut, ope misericórdiæ tuæ adjúti, et a peccáto simus semper líberi et ab omni perturbatióne secúri.
Coloca a Patena sobre a Hóstia, descobre o Cálice, genuflete, levanta-se, toma a Hóstia e, segurando-a sobre o Cálice com ambas as mãos, parte-a ao meio, dizendo:
Per eúndem Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum.
O Sacerdote parte a Hóstia ao meio, de uma das partes tira um pequeno fragmento que deita no preciosíssimo Sangue, traçando antes, com ele, sobre o Cálice, três vezes, o sinal da cruz, e dizendo:
Qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus.
A outra metade, que está na mão esquerda, junta à metade posta sobre a Patena, e segurando com a mão direita uma pequena partícula sobre o Cálice, que a mão esquerda segura pelo nó abaixo da taça, diz com voz inteligível ou canta:
Per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
O Sacerdote faz três vezes o sinal da Cruz com a Divina Partícula sobre o Cálice:
Pax Dómini sit semper vobíscum.
℟. Et cum spíritu tuo.
Coloca a partícula no Cálice, dizendo:
Hæc commíxtio, et consecrátio Córporis et Sánguinis Dómini nostri Jesu Christi, fiat accipiéntibus nobis in vitam ætérnam. Amen.
Cobre o Cálice, genuflecte e levanta-se; depois inicia-se o AGNUS DEI:
AGNUS DEI
Pós-comunhão e Bênção
Todos de pé. O Cardeal canta a oração pós-comunhão. A seguir, canta Dominus vobiscum. Todos respondem Et cum spiritu tuo. O Cardeal dá a bênção solene, traçando três cruzes. Todos se ajoelham.
Último Evangelho
O Cardeal dirige-se ao lado do Evangelho no altar e, de pé, recita o Prólogo de São João (In principio erat Verbum...). Todos permanecem de pé. Genufletem em Et Verbum caro factum est. Terminado, retorna à sede.
Saída
Forma-se a procissão de saída em mesma ordem da entrada. Pode-se cantar o Salve Regina ou outro canto adequado. O Cardeal, ao chegar à sacristia, pode conceder indulgência ou bênção privada, se desejar.